ŞARAPLIK TÜRK ÜZÜMLERİ VE BÖLGELERİ

TÜRKİYEDEKİ EN ÖNEMLİ ŞARAPLIK ÜZÜM LERİ VE TATLARI

Sevgili arkadaşlar merhaba.

 Daha önceki konumuz dünyadaki en çok şarap üretilen ve en çok şarap yapılan üzümler ile ilgiliydi. Bu defa sizlere ülkemizde yetişen kimisi kaybolmaya yüz tutmuş (Beylerce) kimisi sadece 1 adet fidandan yetişmiş(Acıkara) ve şu anda Master Sommelier 2017 tadımlarında güzel not almış olan (Acıkara) gibi üzümleri ve bu üzümlerden yapılan şarapların tadım notlarını bilgimiz dahilinde hazırlamaya çalıştım. Tadım notlarından bazılarını internetten bazılarınıda kendi tattığım şaraplardan aldığımız tadlara göre anlatmaya çalıştım.

Ülkemizde üzüm yetiştiriciliğinin yapıldığı illeri görebilirsiniz.


Hazırlayan: Ali Kahraman

Trakya ve Marmara bölgesindeki üzümler.

PAPAZKARASI

Tekirdağ ve Edirne’de üretilen kırmızı şaraplık üzüm. Papazkarası’ndan canlı açık kırmızı renkte, meyveli, taze, ince, zarif, hafif gövdeli ve kalıcı şaraplar üretiliyor.

 Parlak,açık vişne görünümlü... İlk burunda, hafif itici tonlar olsa da hemen açılıyor... Burunda ekşi kırmızı meyveler, kuş burnu, vişne, gilaboru... Damak burunla uyumlu ince gövdesi ve neredeyse hissetilmeyen tanenleriyle dikkat çekici... Güçlü asittin öne çıktığı şarabın orta uzunluktaki fianlinde kuş burnu ve hafif kuş üzümü tatları kalıyor..

KARASAKIZ

(Kuntra) Çanakkale ve Bozcaada’da yetiştirilen, açık kırmızı renkli ve orta kalitede sek şarap üretilen bir üzüm. Kanyak yapımında da kullanılıyor. İçimi yumuşak. Meyvemsi olan şaraplarının asiditesi ve taneni yüksek, ama eskitilmeye müsait değil.

Görünüm: Açık mor, oldukça canlı ve temiz bir renk.
Koku: Burunda kompleks ve zengin tonlar, olgun vişne, kiraz, defne, kekik, ceviz gibi aromalar birbirine harmanlanmış şekilde orta üstü kuvvette hissediliyor.
Damak: Zarif tanen yapısına sahip karasakız, yumuşak gövdesiyle damaktan adeta akıyor. Aromalar vişne, kakao, kırmızı kiraz gibi hissediliyor. Tatlı baharatların da hissedildiği dengeli ve özlü bir şarap. Orta uzunlukta tatlı bir bitişe sahip diyebiliriz.

Ege bölgesinde yetiştirilen üzümler.

ÇALKARASI Roze şarap için kullanılan Çalkarası, az renk veren, etli ve sulu bir kırmızı üzüm çeşidi. Olgunlaştığında asiditesi çok iyi. Denizli yöresinde, az verimli, kumlu topraklı, 1200 metre yüksekliğindeki yaylalarda yetişiyor. Canlı bir renge ve belirgin çilek-kavun aromalarına sahip.

SULTANİYE Etli ve çekirdeksiz bu beyaz üzüm, Manisa ve Denizli taraflarında yetiştiriliyor. Aslında sofralık ve kurutmalık olarak da tüketiliyor. Manisa’da, Akdeniz ikliminin etkisi altındaki 200 metre yüksekliğindeki oldukça verimli kumlu topraklarda yüksek telli terbiye sistemi uygulanarak dikiliyor. Denizli’de, şaraplık üzüm yetiştirilmesi için çok uygun olan verimsiz killi topraklarda, 1200 metre yükseklikteki bağlarda, Akdeniz’den etkilenmiş karasal iklimden yararlanıyor. Sultaniye üzümü hafif, hoş içimli ve meyve aromalı şaraplar veriyor.

Parlak beyaz altın görünümlü... Burundan tropikal meyve çağrışımları ve gerilerde hafif papatya... Damak burunla uyumlu ortanın çok az altı ince gövdeye yüksek alkol ve biraz düşük asitditeye sahip yumuşak içimli, ortanın biraz altındaki kısa finalinde alkol tatlığı kalıyor.

BORNOVA MİSKETİ Küçük taneli ve aromatik olan bu beyaz üzüm İzmir yakınlarında yetiştiriliyor. Ege Denizi kenarındaki killi ve kumlu topraklarda yetişiyor. Kalın kabuklu ve sulu olan bu çeşit çok fazla ürün vermiyor.

Parlak, açık limon sarısına yakın canlı ve fresh bir görünümü var. İlk burunda limon, greyfurt, yeşil elma dokunuşları geriden bal. Damakta son derece yumuşak ve akıcı. Asit biraz düşük. Damakta hafif tatlımsı daha çok hafif tatlı şarap gibi. Kremamsı akışkanlığıyla uzun sayılacak bir bitişi var. Aperatif olarak keyifle yudumlanacak bir şarap.  

İç Anadolu bölgesinde yetiştirilen üzümler.

KALECİK KARASI: Orta Anadolu’nun en kaliteli kırmızı şaraplık üzüm çeşidi. Bu nadide çeşit, Ankara’nın Kalecik ilçesinde az miktarda (bu bölge Kızılırmak sayesinde mikroklimatik bir iklim gösteriyor) yetişiyordu. Kaybolmaya yüz tuttuğu sırada başarıyla canlandırıldı. Şimdi de Kalecik’te ve Kırşehir’de üretiliyor, ayrıca farklı üreticiler Kalecik Karası’nı başka bölgelere taşıyarak oralarda üretiyorlar.

Ön burunda, çilek, kiraz, kırmızı erik, kara dut ve muz aromalarının yoğun olarak algılandığı, damakta tatlımsı, ancak yüksek alkolün asitlikle çok iyi dengelendiği, tanen oranı düşük, zarif bir şarap. Izgara kuzu eti ve kanatlı etleriyle çok iyi uyum sağlıyor. Orta düzeyde yağ içeren keçi ve koyun peynirleri, eski kaşar ve çedar peyniri ile de uyumu mükemmel.

EMİR Sulu, beyaz bir üzüm türü olan Emir, Nevşehir, Kırşehir, Kayseri ve Niğde civarında yetişen bir çeşit. Emir üzümünden üretilen şaraplar, yeşil sarı ya da açık sarı renklerinde. Kendine özgü ince aromaları ve serinletici bir lezzeti var. Köpüklü şarap yapımına da elverişli.

Dışa doğru açılan limon sarısı rengine bürünen şarapta burunda limon, armut, beyaz çiçek aromalarına ciddi mineral notlar eşlik ediyor. Damakta capcanlı bir asidite orta gövdeye yaklaşan bir yapı ile bütünleşmiş. Burundaki limon, armut ve mineral aromalar damakta da devam ederken nane aromaları da damağa eşlik ediyor. Bir süre sonra derinden orta uzunluktaki bitimi ile beraber saman aromaları kendini hissettiriyor.

BEYLERCE Bilecik bölgesindeki bu üzüm çeşidi şu anda kaybolmaya yüz tutmuş bir üzüm çeşidimizdir.

NARİNCE Bu kaliteli üzüm, Tokat ve çevresinde yetiştiriliyor. Bağlar genellikle Karadeniz kıyısına yakın dağların güneyindeki Anadolu yaylasında. Karasal iklim koşullarındaki, toprağı kumlu ve çakıllı bağlar 500 metre yükseklikte. Yeşilırmak boyunca devam ediyor. Narince’den elde edilen şaraplar zengin ve dengeli bir yapıya sahip, eskitilmeye uygun. Narince, Türkiye’de tahta fıçıda gelişme gösterebilecek nadir üzümlerinden biri. .

Renk: Açık limon sarısı renginde ve canlı görünüm.
Koku: Narenciye, lime ve çiçeksi notalar ön planda.
Damak: Deniz tuzu, mineralimsi bir doku, yüksek asidite ile ferahlatıcı bir etki bırakıyor. ‘Crisp’ dedikleri tam olarak bu olsa gerek. Kısa-orta bitişte, düşük gövdeye sahip; aromada lime, papaz eriği gibi keskin nüanslar var. Üzümün karakteristiğini güzel bir şekilde yansıtan bir şarap olmuş.

Doğu Anadolu bölgesinde yetiştirilen üzümler.

İki tür yetişiyor ama ikisi de esaslı üzümlerdir ve Türkiye’mizin kırmızı şarap üretimindeki mihenk taşlarını oluştururlar.

ÖKÜZGÖZÜ Bu kırmızı üzüm çeşidi, Elazığ ve Malatya köylerinde yetiştirilen, eylül sonu ve ekim ortalarında olgunlaşan bir tür ve şaraplık kullanıma çok uygun.

Koyu bordo renkli. Burunda aromalar açık ama aroma yoğunluğu pek fazla değil. Önde kırmızı meyveler ve baharatsılık var. Meşe aromaları da ayrıca hissedilir bir şekilde alınıyor. Asidite güçlü, tanenler dile batmıyor. Bitim orta süreli, hafiften baharatsımlı. 

BOĞAZKERE Diyarbakır’ın kırmızı şaraplık üzüm çeşidi. Çok çakıllı, bazen kalkerli ve killi, kırmızı topraklarda yetişiyor. Anadolu yaylalarını ayıran dağların hemen güneyindeki Mezopotamya yaylasında, Fırat ve Dicle ırmaklarının arasındaki bölgede yaşamını sürdürüyor. Küçük taneli, koyu renkli, kalın kabuklu ve çok tanenli bir tür.

Akdeniz bölgesinde yetiştirilen üzümler.

ACIKARA  10 yıl öncesinde bir çobanın bulduğu ve Likya Firmasının 9 yıldır çoğalttıkları bir üzümdür.

Renk: Koyu bordo renginde bir şarap. Koku: Siyah orman meyveleri, kuru erik pestili, napolyon kiraz notalarına karabiber vurgusu eşlik ediyor.Damak: Güçlü gövdeli, yoğun tanenli ve orta asiditede bir şarap. Burunla paralel siyah meyveler kendini hissettiriyor. Karafta bekleme ihtiyacı oldukça yüksek bir şarap. Orta bitişe sahip.

TÜRK ÜZÜMLERİN ENLERİ

Narince Tek üzüm kullanılarak üretilen (monocepage) ve fıçıda en uzun süre yıllandırılabilen (ortalama 8 yıl) beyaz şaraplık üzümdür.

Misket Türkiye’nin en aromatik üzümü

Boğazkere Türkiye’nin en tanenli (buruk) üzümü. Normal olarak bir salkım bile yemek mümkün olmayabilir.

Öküzgözü Türkiye’nin en iri üzüm çeşidi.