İSKOÇYA : Yaşam Suyu

                       

     Sevgili F&B Times okurları ve profesyonelleri,size viski deneyim notlarımı paylaşmadan önce biraz viski hakkında bilgi vermek istiyorum. Viski ilk defa İrlandalı bir keşiş tarafından bulunmuştur(16.yy).  Arpa ,buğday,çavdar veya mısırdan damıtılarak yapılan ve meşe fıçılarda olgunlaştırılan bir tür alkollü içkidir.

Viski, İrlanda ve İskoçya lehçelerinde "yaşam suyu" anlamına gelen "uisge beatha"dan gelmektedir. Lehçenin ismi gaelic bazıları bu dile eski İskoç dili diyor,

İskoçya, hem eşimin İskoçyalı oluşundan hem de ilgili olduğum viskinin bu topraklarda doğmuş olmasından dolayı benim için yeri ayrı bir ülkedir. Viski bir yana İskoçya'nın doğası insanı büyülemeye yetiyor. Herkesin algısının tersine (soğuk iklim insanı soğuk olur) İskoçlar olcukça rahat, sıcak kanlı ve espriyi seven neşeli insanlardır.

 İskoç viskisi,  damıtılmış bir içkidir. İskoçya'da viski single malt ve blend  diye ikiye ayrılır. Single malt viski yalnızca bir çeşit arpadan yapılır ve bu arpa o yöreye ait olması gerekiyor ki o bölgenin ismini kullanabilsin. Blend whisky bir kaç çeşit malt(arpa) karışımı hatta buğday ve diğer hububatlar  kullanılarak yapılır. İskoçya'da bir viski en az 3 yıl meşe fıçılarda dinlendirilmesi gerekiyor.

       Ayrıca bir çok içki firmasının içkilerinde kullandığı suya önem vermeleri gibi İskoç Single Malt viskilerinde de en önemli unsur kullanılan suyun saflığı. İskoçya'da bulunan her viski fabrikasında kaynak su veya dere mevcuttur. Genelde fabrikalar bu derelerin yada kaynak sularının yakınlarına kurulur ve içine konulan arpa , hububat kadar suyun tadı da viskinin karakterini oluşturur. İşte bu kadar damıtma evi varken tatlarının bir birinden farklı olmasının bir sebebi de kullandıkları sudan gelir. Aşağıdaki resimde gördüğünüz üzere akarsuyun çevresi ve aktığı yer yosunumsu bir bitkiyle kaplıdır. Bu bitki(turba) İskoçya'nın ikliminde yetişen suya özel tat veren bir bitki çeşididir. Ayrıca turbadan oluşan kömür viski yapım aşamasında kullanılır fakat şart değildir viski için önemlidir.

Turba bataklığı(Turba ölü bitkilerin su altında kalıp karbon miktarı artarak kömürleşmiş maddelerden (Linyit,Taş kömürü,Antrasit) biridir. 

İskoçların deyimiyle viskinin yapımı şöyledir;

   Arpayı al,maltla,fermente et,damıt( en az iki defa),fıçılarda yaşlandır ve iç.

İskoçya viski bölgesi  genel hatlarıyla 5 bölgeden oluşur;

-Speyside

-Highland

-Lowland

-Islay

-Campbelltown

Viski fabrikasına ait kaynak su alanı

Viski damıtım evindeki deneyimimi aktarmak istiyorum;

    Bu sefer İskoçya ziyaretim de eşimle beraber önceden ayarladığım viski fabrikasında amcası babası ve iki iskandinav misafirimizle beraber bir tur düzenledik.

    Evimizin olduğu Dalgady Bay bölgesinden Highland bölgesinde olan Glengoyne Viski damıtım evine geldik .Yolculuk yaklaşık  bir saat yirmi dakika sürdü.

  Fabrikaya vardığımızda , hemen girişte danışmadan biletlerimizi aldık. Yaklaşık 7 çeşit tur var. Zamanınıza göre yada keyfinize göre bu turlar arasında seçim yapabilirsiniz.

GLENGOYNE TOUR / 45 dakika / £ 9.50 kişibaşı
WEE TASTING TOUR/ 1 saat / £ 12.50 kişibaşı
WHISKY & CHOCOLATE TOUR/ 1 saat 30 dakika / £ 26.50 kişibaşı
GOLD MEDAL PARADE/ 1 saat 30 dakika / £ 26.50 kişibaşı
MALT MASTER TOUR/ 1 saat 45 dakika / £ 65.00 kişibaşı

Giriş işlemlerimiz bittikten sonra toplantı alanına geçtik.Burada hoşgeldin viskisi ikram ettiler,tadına baktığımız viski Glengoyne 10 yıllık ürünüydü. İçer içmez ağzınıza shery tadı geliyor ve keskin fıçı kokusunu direk  alıyorsunuz ayrıca çeşitli kurutulmuş orman meyveleri tadı ağır basmakta, içimi kolay ve hafif, daha sonra  damıtma fabrikasının tarihini ve viskinin İskoçya içerisinde durumunu anlatan bir video gösterisi izliyorsunuz bir yandan da viskilerinizi yudumluyorsunuz.video bittikten sonra rehberle beraber hemen dışarıya kullandıkları su akıntısını(kaynak ,şelale) ve göleti gösteriyorlar gerçekten manzara çok güzel görünüyordu.

Daha sonra arpaların toplandığı yere, ambarlara geçtik. Arpaların burada nasıl işlemler gördüğünü açıkladılar. Bayağı zahmetli bir bölüm arpaları sürekli havalandırmak için alt üst ediyorlar ,daha sonra bu arpaları çimlendirmek için başka bir bölüme makinalar yardımı ile taşıyorlardı.(bu kısımlarda resim çekmememize izin verilmedi) çimlenen arpalar nemli kalmasın diye hemen kurutulup çatlatılıyor. Bazı bölgelerde bu kurutma için turba dediğimiz kömürleşmiş bitkiler kullanılır bazı yerlerde değişik yöntemler kullanılır. Eğer isli bir viski elde etmek istiyorsanız, turbayı yakıp kurutma işlemi ile elde edebilirsiniz. Mesela Lagavulin bu tarz işlemden geçmiş bir viskidir.

Sonraki aşamada arpa suyu elde edilir ,elde edilen bu arpa suyu yani bira kısa süreli fermente edilmek üzere büyük tanklara alınır,istenilen süre içinde fermente edilen arpa suyu damıtılmak üzere bakır filtre makinalarına (pot) alınır burada en az iki defa damıtılır ,daha sonra uygunsa dinlendirilmek için meşe fıçılarına alınır.

Aşağıda sizlere çektiğim  resimleri paylaşmak istedim.....

 Gezi notlarımı bir seri haline getirip sizlere daha detaylı bilgiler vermek istiyorum. Yazımın ilk bölümünde genel olarak viskinin oluşumundan ve bir damıtma evinin tanıtıma değindim. Diğer bölümlerde viskinin tarihçesine, yapılış detaylarına, birkaç damıtma evini ve İskoçyalarından bahsedeceğim...

                                           

                                                                                                              HACI TOP